茶道; Een Tijd Een Ontmoeting

San-chan, Glynis, Milan en ik tijdens de thee-ceremonie van Seulki

Met z'n drietjes ~

Het gevreesde, geestdodende kanji-tentamen staat voor de deur en ondanks het feit dat mijn hoofd overloopt van talloze kun en on-yomi (de Japanse en Chinese lezing van kanji) bevind ik mezelf in een filosofische staat. Waar komt dit toch allemaal vandaan? Misschien wel door mijn nieuw-gevonden interesse; de Japanse theeceremonie.

Afgelopen week ben ik en wat andere Nederlanders door mijn Koreaanse vriendinnetje Seulki uitgenodigd om, als gasten, haar theeceremonie bij te wonen. Nou hadden wij eerder een workshop theeceremonie gevolgd, maar dat raakte geen snaren waardoor ik het niet zo speciaal vond. Toen ik gisternacht rond drie uur 's nachts klaarwakker lag bedacht ik me dat ik er meer over wilde weten. Lees je gezellig mee met mijn uitermate door-Zen-beïnvloedde blogpost?

Allereerst, wat achtergrond informatie.

Als je theeceremonie in het Japans vertaald heet het 茶道 (sadou/de weg van de thee). Deze traditionele activiteit van velen facetten, etiquette en esthetiek draait om het klaarmaken, serveren en genieten van maccha (groene poeder thee, tevens mijn aller-aller-aller-favoriete smaak hier in Japan). Omdat de oorsprong in het 12e eeuwse Zen-boeddhisme ligt, staan begrippen zoals nederigheid, simpliciteit, imperfectie en beheersing centraal. Bewondering voor de vergankelijkheid, simpele, asymmetrische schoonheid en connectie tussen gastheer en gast kenmerken de gemiddeld twee uur durende ceremonie.

Door de eeuwen heen ontwikkelde de theeceremonie zich tot een ware kunstvorm

en zo bieden talloze scholen en zelfs 'universiteits kringen' workshops aan zodat deze traditie niet verloren gaat. Daar er flink geschoold moet worden is niet verrassend, want alle kleine details die tijdens de ceremonie perfect uitgevoerd moeten worden zijn lastig te onthouden. Het begint vanaf het moment dat de gastheer de schuifdeur opent, voor de gast buigt, maccha losklopt en door middel van de juiste woordkeuze zijn gast verzoekt om thee te drinken. De gast heeft het ook niet gemakkelijk, want tijdens de hele gebeurtenis hoort men in de zogenaamde 正座 (seiza, strenge houding waarbij je op de knieën zit) te blijven zitten, de gastheer op de juiste manier bedanken en de thee, nadat het kopje met de klok mee is gedraaid in drie slokken op te drinken. Dat klinkt theoretisch gezien heel simpel, maar dat valt tegen. 　

Meer dan attentie voor al de kleine details ben ik meer geïnteresseerd in de filosofie achter de ceremonie. Het zogeheten 一期一会 (ichi-go-ichi-e) idee. Vrij vertaald betekent dit 'een tijd, een ontmoeting', met andere woorden koester dit moment, want het zal nooit meer voorkomen. Daarmee wordt bedoelt dat de gebeurtenis talloze keren opnieuw kan voorkomen, maar nooit onder dezelfde omstandigheid of setting en is daarom speciaal. De connectie tussen gastheer en gast wordt vereeuwigd en net zolang gekoesterd in iemands hart totdat het wordt vergeten. 　

In mijn optiek, zou ik de essentie van deze filosofie nooit in woorden kunnen uitdrukken, maar wie niet waagt.. Als je het op een grotere schaal bekijkt, zul je bepaalde momenten in je mensenleven nooit meer meemaken en moet je ze daarom in je hart sluiten en er intens van genieten. Voorbeelden van dit soort momenten zijn; een schitterende sterrenhemel terwijl je op je rug op een Italiaans balkon ligt, een uitkijkpunt vanuit je favoriete tempel over je favoriete stad of met een vreemdeling dobberen op een luchtmatras in de Middellandse Zee. Als je soms aan deze momenten terugdenkt, jezelf op glimlach betrapt en jezelf enigszins melancholiek voelt, dan doe je het goed.

Deze theorie kan je ook toepassen op menselijke relaties. Mensen komen en gaan, sommigen blijven voor altijd, anderen blijven maar een kort moment. Van de mensen die op je pad komen kunnen een paar een intense indruk achterlaten of laten je in zijn geheel onberoerd. En hoe hard je ook wilt dat sommige mensen voor altijd in je leven zullen blijven, zijn er altijd allerlei omstandigheden die dit verlangen zullen beletten. Hoe om te gaan met deze separatie? Sluit deze mensen in je hart en vergeet ze nooit.

Een tijd, een ontmoeting.

En nu, tijd voor een kop maccha. Dan kan de filosoof in mij eindelijk rusten.