maandag 13 juli 2009

茶道; Een Tijd Een Ontmoeting

San-chan, Glynis, Milan en ik tijdens de thee-ceremonie van Seulki

Met z'n drietjes ~

Het gevreesde, geestdodende kanji-tentamen staat voor de deur en ondanks het feit dat mijn hoofd overloopt van talloze kun en on-yomi (de Japanse en Chinese lezing van kanji) bevind ik mezelf in een filosofische staat. Waar komt dit toch allemaal vandaan? Misschien wel door mijn nieuw-gevonden interesse; de Japanse theeceremonie.

Afgelopen week ben ik en wat andere Nederlanders door mijn Koreaanse vriendinnetje Seulki uitgenodigd om, als gasten, haar theeceremonie bij te wonen. Nou hadden wij eerder een workshop theeceremonie gevolgd, maar dat raakte geen snaren waardoor ik het niet zo speciaal vond. Toen ik gisternacht rond drie uur 's nachts klaarwakker lag bedacht ik me dat ik er meer over wilde weten. Lees je gezellig mee met mijn uitermate door-Zen-beïnvloedde blogpost?

Allereerst, wat achtergrond informatie.

Als je theeceremonie in het Japans vertaald heet het 茶道 (sadou/de weg van de thee). Deze traditionele activiteit van velen facetten, etiquette en esthetiek draait om het klaarmaken, serveren en genieten van maccha (groene poeder thee, tevens mijn aller-aller-aller-favoriete smaak hier in Japan). Omdat de oorsprong in het 12e eeuwse Zen-boeddhisme ligt, staan begrippen zoals nederigheid, simpliciteit, imperfectie en beheersing centraal. Bewondering voor de vergankelijkheid, simpele, asymmetrische schoonheid en connectie tussen gastheer en gast kenmerken de gemiddeld twee uur durende ceremonie.

Door de eeuwen heen ontwikkelde de theeceremonie zich tot een ware kunstvorm
en zo bieden talloze scholen en zelfs 'universiteits kringen' workshops aan zodat deze traditie niet verloren gaat. Daar er flink geschoold moet worden is niet verrassend, want alle kleine details die tijdens de ceremonie perfect uitgevoerd moeten worden zijn lastig te onthouden. Het begint vanaf het moment dat de gastheer de schuifdeur opent, voor de gast buigt, maccha losklopt en door middel van de juiste woordkeuze zijn gast verzoekt om thee te drinken. De gast heeft het ook niet gemakkelijk, want tijdens de hele gebeurtenis hoort men in de zogenaamde 正座 (seiza, strenge houding waarbij je op de knieën zit) te blijven zitten, de gastheer op de juiste manier bedanken en de thee, nadat het kopje met de klok mee is gedraaid in drie slokken op te drinken. Dat klinkt theoretisch gezien heel simpel, maar dat valt tegen.  

Meer dan attentie voor al de kleine details ben ik meer geïnteresseerd in de filosofie achter de ceremonie. Het zogeheten 一期一会 (ichi-go-ichi-e) idee. Vrij vertaald betekent dit 'een tijd, een ontmoeting', met andere woorden koester dit moment, want het zal nooit meer voorkomen. Daarmee wordt bedoelt dat de gebeurtenis talloze keren opnieuw kan voorkomen, maar nooit onder dezelfde omstandigheid of setting en is daarom speciaal. De connectie tussen gastheer en gast wordt vereeuwigd en net zolang gekoesterd in iemands hart totdat het wordt vergeten.  

In mijn optiek, zou ik de essentie van deze filosofie nooit in woorden kunnen uitdrukken, maar wie niet waagt.. Als je het op een grotere schaal bekijkt, zul je bepaalde momenten in je mensenleven nooit meer meemaken en moet je ze daarom in je hart sluiten en er intens van genieten. Voorbeelden van dit soort momenten zijn; een schitterende sterrenhemel terwijl je op je rug op een Italiaans balkon ligt, een uitkijkpunt vanuit je favoriete tempel over je favoriete stad of met een vreemdeling dobberen op een luchtmatras in de Middellandse Zee. Als je soms aan deze momenten terugdenkt, jezelf op glimlach betrapt en jezelf enigszins melancholiek voelt, dan doe je het goed.

Deze theorie kan je ook toepassen op menselijke relaties. Mensen komen en gaan, sommigen blijven voor altijd, anderen blijven maar een kort moment. Van de mensen die op je pad komen kunnen een paar een intense indruk achterlaten of laten je in zijn geheel onberoerd. En hoe hard je ook wilt dat sommige mensen voor altijd in je leven zullen blijven, zijn er altijd allerlei omstandigheden die dit verlangen zullen beletten. Hoe om te gaan met deze separatie? Sluit deze mensen in je hart en vergeet ze nooit.

Een tijd, een ontmoeting.

En nu, tijd voor een kop maccha. Dan kan de filosoof in mij eindelijk rusten.

dinsdag 7 juli 2009

Bamboe, Beesten, Bowlen!

Het duurde drie kwartier, maar ik heb eindelijk mijn yukata kunnen aantrekken!

Als je je afvraagt waarom ik mezelf in een enigszins frappante positie voor de zelfontspanner heb gecomposeerd en in yukata heb gewikkeld, dan komt dit door het zogenaamde 七夕(tana bata) festival. Als je het vertaalt, betekent Tana-Bata 'De avond van de 7e' en wordt dit festival ieder jaar, een x-aantal dagen voor-en op de 7e van juli gevierd. Het is een op de Chinese sterren-festival gebaseerd Japans festival waarbij de ontmoeting van Ori-hime en Hikoboshi wordt gevierd. Deze twee geliefden worden gescheiden door de melkweg (een rivier van sterren) en mogen elkaar slechts een keer per jaar ontmoeten. De dag van de hartstochtelijke rendez-vous is op 7e van de 7e maand. En omdat de sterren 's avonds pas schitteren wordt het festival gehouden als de zon onder is gegaan.

In het huidige Japan viert men Tana-Bata door wensjes op papieren strookjes te schrijven en die aan bamboe-takken te hangen. De bamboe en decoraties worden als het goed is op de 7e verbrand of ze worden rond middernacht of de volgende dag via bootjes in rivieren weggevoerd.

Bamboe-takjes voor het Internationaal Centrum

Tussen alle cliché wensjes zoals 'gezondheid voor allen' en 'wereldvrede' heb ik ook mijn egoïstische wens opgehangen. En nee, het was geen ”かっこいい男を会えるように" ..

Mijn wensje..

Verder, hoewel ik iedere mogelijkheid om mezelf in yukata uit te dossen aangrijp, werd ik dit keer aangespoord door drie Japanse grietjes die zondagavond voor mijn deur stonden. Er was blijkbaar een of ander feest in de gemeenschappelijke ruimte en omdat ik ondertussen weet hoe spannend al die feesten wel niet zijn koos ik er bewust voor om even over te slaan.. totdat ik de deurbel hoorde.

Twee van de drie meisjes waren volledig in yukata gekleed, maar eentje moest zich nog omkleden omdat het buiten keihard plensde en er blijkbaar in de hele kaikan geen ruimte was voor een garderobe-change vroeg ze zich af of dat even in mijn kamer kon. Omdat ik een aardig kind ben en omdat ik van mijn a propos was over het feit dat niemand anders zo genereus was, liet ik ze zich in mijn kamer omkleden. Na wat gebabbel besloot ik mezelf ook in yukata te hijsen en naar beneden te gaan.

Na drie kwartier met mijn obi (band) te hebben geworsteld was ik enigszins content met mijn verschijning en begaf ik me naar beneden. Het feest was alles behalve vermakelijk, maar ik voelde me wel een absolute prinses.

De dag voor dit tafereel werd er tot aan de late uurtjes geborreld in de 'keya.

Even, mijn wekelijkse taalfaal: situatie schets: Lena bestelt atsukan (hete sake) en een extra choku (?) (shot glaasje). Ik vroeg dus aan de schattige ober Jooji of hij zo vriendelijk zou zijn om mij een choku te brengen. Wat deed de vriendelijke jongeman? Hij liep naar de kast, rommelde er even in en bracht mij een plastic bak vol stoepkrijt in alle mogelijke kleuren van de regenboog..ik ben blijkbaar een kleuter

Note to self: choku betekent krijt. chokou betekent shotglaasje.

Deze vernedering was ik snel vergeten, omdat we met iedereen van de Izakeya, na hun dienst, zouden gaan bowlen! Met andere woorden, een uurtje of drie 's nachts. Nou maakt dit voor Lena de nachtdier niets uit, maar ons Rolfje en Martijn hadden er niet veel trek in, wat resulteerde in het feit dat Rolf op Martijns schouders uit de MacD werd weggedragen. Ik, Matthias, Sander, Pyke en Musketier daarentegen hadden wel zin om wat balletjes te laten rollen. En zo, stonden we anderhalf uur later tegenover het 15-koppige Izakeya team in de bowling zaal genaamd 'Lucky Bowling'. Oei.

Na vier banen te hebben ingenomen begon de titanenstrijd. Wij, Nederlanders, zaten in een team en ik slaagde erin om het gemiddelde ongelooflijk omlaag te halen door een gemiddelde score van 48 te bowlen. De Izakeya'ers daarentegen, bowlden allemaal minstens 70. Na de eerste ronde was het gebleken dat ik de beste was!

In het hebben van de laagste score.. ..

Door mijn vernederende ogen enigszins met mijn rode lokken te bedekken was het tijd voor de tweede ronde. Dit keer werden wij, Nederlanders, in andere teams gestopt. Veronderstellend dat ze niet bepaald zouden gaan juichen als ik me met mijn verschrikkelijke score bij hun beuker-team zou aansluiten, was er niets aan te doen. Ik vond de mensen in mijn team niet bijzonder (ze zijn natuurlijk harstikke aardig daar niet van, maar ik heb nooit echt met ze gebabbeld omdat ik nooit de behoefte had..). Zo zat ik bij die-ene-gast-die-ik-altijd-groet-terwijl-ik-halverwege-de-avond-naar-de-wc-strompel, serveerster Yui en de man van zogenaamde "Japanse Lena". (Don't ask, het heeft te maken met een diepe, mannenstem) ..

Wederom had ik laagste score van daadwerkelijk ie-der-een! ..

Ondanks mijn gebrek aan bowlingtalent was het een hele gezellige avond! Ik vond het supertof dat al die mensen bereid waren om met hun vaste klanten wat te gaan doen! Hopelijk kunnen we weer zoiets doen voordat we vertrekken..

Ugh vertrekken. Ik vertrek liever naar andere Japanse steden. Zo had ik onlangs een hostel in Hiroshima geboekt! 29 juli ga ik mijn frappante hobby uitoefenen (atoombommusea bezoeken) en tempel-toeristen (Miyajima) .. of ik daarna naar Kyoto zal vertrekken ben ik mezelf nog aan het afvragen..

Verder ga ik 4 en 5 augustus naar Fukuoka om daar met wat Nederlanders en onze Japanse conversatie/lezen docente een nachtje op een eiland door te brengen. Ik ben uiteraard in mijn nopjes ~ verwacht prachtige reisverslagen!